امکان تحصیلات خارجی، بدون خروج از قزاقستان: چه تعداد دانشگاه و بورسیه

به دستور رئیس جمهور قاسم جومارت توقایف، شعب بسیاری از دانشگاه‌های خارجی در کشور قزاقستان افتتاح می‌شود. اگر قبلاً بیش از ۲۰ نمایندگی ایجاد شده بود، امسال باید ۱۱ شعبه دیگر افتتاح شود.

۱۴ شعبه از دانشگاه‌های خارجی در حال فعالیت هستند

فرآیند افتتاح شعب دانشگاه‌های خارجی، اگرچه نه به اندازه الان، قبلاً هم در حال انجام بود. مشخص است که تا سال ۲۰۲۱، وزارت علوم و آموزش عالی نمایندگی ۴ دانشگاه را در قزاقستان افتتاح کرد. از جمله آنها می‌توان به مؤسسه هوانوردی مسکو، دانشگاه دولتی چلیابینسک، دانشگاه دولتی مسکو به نام ام. لومونوسوف و مؤسسه «سوربون-قزاقستان» اشاره کرد.

سپس، رئیس دولت دستور داد تا سال ۲۰۲۵، شعب حداقل ۵ دانشگاه برتر خارجی افتتاح شود. این وزارتخانه از این دستور فراتر رفت و بیش از ۲۰ پروژه را اجرا کرد - ۱۴ شعبه از دانشگاه‌های جهانی و مشارکت‌های استراتژیک افتتاح شده است و مقدمات ۸ مورد در حال انجام است.

از سال ۲۰۲۱، شعب زیر در قزاقستان افتتاح شده است:

دانشگاه زبان‌های پکن در پایگاه دانشگاه بین‌المللی آستانه،

دانشگاه ملی تحقیقات هسته‌ای «MEPhI» (روسیه) در پایگاه دانشگاه ملی قزاقستان به نام الفارابی،

دانشگاه پلی‌تکنیک شمال غربی (چین) در آلماتی،

دانشگاه لورن (فرانسه) در پایگاه دانشگاه ملی قزاقستان به نام آبای،

دانشگاه آنهالت (آلمان) در پایگاه دانشگاه انرژی و ارتباطات آلماتی به نام گوماربیگ داوکیف،

دانشگاه هنگ کنگ در پایگاه دانشگاه فنی تحقیقاتی قزاقستان به نام ک. ساتپایف (آلماتی)،

مؤسسه مهندسین آبیاری و مکانیزاسیون کشاورزی تاشکند در پایگاه دانشگاه ملی تحقیقاتی کشاورزی قزاقستان (KazNAIU) )آلماتی)،

دانشگاه نفت و گاز روسیه به نام ای. گوبکین (آتیراو)،

دانشگاه هریوت-وات (آکتوبه)،

دانشگاه فناوری شیمیایی روسیه به نام دی. مندلیف در پایگاه دانشگاه منطقه‌ای تاراز به نام ام. دولاتی،

دانشگاه فنی برلین (آکتاو)،

دانشگاه De Montfort (بریتانیا) در آلماتی،

دانشگاه کاونتری (بریتانیا) در آستانه و آلماتی،

دانشگاه کوئینز (ایرلند) در پایگاه دانشگاه نارخوز (آلماتی).

برنامه دیپلم دوگانه که در عمل جهانی آموزش عالی استفاده می‌شود، بهبود یافته است. دانشگاه‌های قزاقستان توافق‌نامه‌های دوجانبه‌ای با دانشگاه کوئینز (آلماتی)، دانشگاه پلی‌تکنیک مارکه (جتیسو)، دانشگاه مینه‌سوتا (کستانای)، دانشگاه آریزونا (منطقه قزاقستان شمالی) و دانشگاه اقتصادی بیدگوشچ (سمی) منعقد کرده‌اند.

اولویت ها

مهم است بدانیم که دانشگاه‌های خارجی در چه رشته‌هایی به قزاق‌ها آموزش می‌دهند. به گفته کارلیگاش کالیبکقیزی رئیس اداره روابط عمومی وزارت علوم و آموزش عالی، در دانشگاه‌های خارجی متخصصان حوزه آب، هوش مصنوعی و صنعت هسته‌ای تربیت خواهند شد.

نماینده وزارتخانه گفت: توافق‌نامه‌های بین‌المللی با هدف تغییر دانشگاه‌های کشورمان و افزایش کیفیت آموزش است. اکثریت قریب به اتفاق شعب در پایگاه دانشگاه‌های قزاقستان افتتاح می‌شوند، یعنی توسط دانشگاه‌های داخلی دعوت می‌شوند. آنها ارتباط برقرار می‌کنند، تجربه تبادل می‌کنند و از منابع آزمایشگاهی به طور مشترک استفاده می‌کنند. ویژگی‌های هر منطقه در نظر گرفته می‌شود. به عنوان مثال، در پایگاه دانشگاه منطقه‌ای طاراز به نام ام. دولاتی، دانشگاه فناوری شیمیایی روسیه به نام دی. مندلیف در تحقیقات حوزه آب مشغول است. با هدف تسلط بر فناوری‌های نفت و گاز، دانشگاه هریوت-وات در پایگاه دانشگاه منطقه‌ای آکتوبه به نام ک. جوبانوف فعالیت می‌کند. همچنین به تخصص‌هایی مانند بیوتکنولوژی، مهندسی برق، انرژی، مکاترونیک، لجستیک، فناوری‌های شیمیایی و رباتیک توجه می‌شود.

کارلیگاش کالیبکقیزی تأکید کرد که اکثر سازمان‌های آموزشی در مناطق افتتاح می‌شوند. این امر به کاهش کمبود پرسنل کمک می‌کند و به توسعه این مناطق کمک می‌کند. در ابتدا، به دستور رئیس جمهور، شعب ۲ دانشگاه خارجی در مناطق غربی افتتاح شد، سپس دانشگاه آریزونا در شمال شروع به کار کرد. در شهرهای شیمکنت، تالدیقورغان و آکتاو نیز آموزش پرسنل در رشته‌های فنی ادامه دارد.

ارتباط با مناطق

در سال ۲۰۲۳، مؤسسه هوش مصنوعی در دانشگاه قیزلوردا به نام کورکیت آتا افتتاح شد. در چارچوب پروژه توسعه‌یافته با همکاری دانشگاه ملی سئول در علوم و فناوری، ۴ برنامه آموزشی اجرا می‌شوند: «علوم کامپیوتر»؛ «امنیت سایبری»؛ «برنامه‌نویسی کامپیوتر و توسعه نرم‌افزار»؛ «سیستم‌های اطلاعاتی». در سال تحصیلی ۲۰۲۴-۲۰۲۵، وزارتخانه ۱۰۰ بورسیه تحصیلی اختصاص داد. از امسال، سئول تکنیک  ،  SeoulTech برنامه دیپلم دوگانه را برای دانشجویان قیزلوردا در رشته‌های «معمار هوش مصنوعی» و «مدیریت داده» اجرا کرد.

جالب است که دانشگاه کره جنوبی ابتکار خود را در زمینه هوش مصنوعی نه در یک کلانشهر بزرگ، بلکه در شهر قیزلوردا آغاز کرد. پروفسور دانشگاه ملی سئول در علوم و فناوری، جه‌سو کیم، این موضوع را با روابط تاریخی منطقه توضیح داد.

متخصص گفت: ما می‌دانیم که در قزاقستان کلانشهرهای بزرگی وجود دارد. اما می‌توان گفت که قیزلوردا توسط قهرمان ملی معروف ژنرال هونگ بوم دو انتخاب شده است. او آخرین سال‌های زندگی خود را در قیزلوردا گذراند، اینجا محل دفن ابدی اوست. چند سال پیش، بقایای قهرمان ملی مردم کره با شکوه به وطن بازگردانده شد. بنابراین، قیزلوردا به یاد ژنرال هونگ بوم دو انتخاب شد. همانطور که در بالا ذکر شد، این پروژه به یاد بازگشت بقایای ژنرال هونگ بوم دو به کره ظاهر شد. در عین حال، نباید فراموش کرد که ریشه‌های این دانشگاه ارتباط نزدیکی با انجمن «کوریو» دارد. یک نکته دیگر که باید در نظر گرفت - اگر به دانشگاه‌هایی که در جهان در توسعه و مدیریت فناوری‌ها پیشرو هستند نگاه کنیم، باید به یاد داشته باشیم که فناوری‌های اصلی نه در کلانشهرهای بزرگ، بلکه در ... توسعه می‌یابد.

هر دو دانشگاه الزامات متقابل را انجام می‌دهند. در در چارچوب توافق دوجانبه، برنامه درسی اصلاح شده است. طبق سیستم ۲+۲، دانشجویان این فرصت را دارند که دو سال اول را در قزاقستان و دو سال بعد را در کره تحصیل کنند. پس از اتمام تحصیل، آنها دیپلم هر دو کشور را دریافت خواهند کرد. تنها شرط از طرف کره، داشتن سطح زبان انگلیسی IELTS 6 است. یک پروژه مشابه در آکتوبه نیز در حال اجرا است. در اینجا، در پایگاه دانشگاه منطقه‌ای آکتوبه به نام ک. جوبانوف، شعبه دانشگاه هریوت-وات فعالیت می‌کند.

همانطور که مدیر پروژه پردیس آکتوبه دانشگاه هریوت-وات، دامیرا موسینا، گزارش داد، این شعبه دانشجویان را در رشته‌های «مهندسی نفت و مدیریت انرژی»، «مهندسی برق» و «مهندسی کامپیوتر» آموزش می‌دهد. منابع آموزشی و کتابخانه الکترونیکی هریوت-وات، سیستم ارزیابی و تعدیل مستقیماً توسط دانشگاه هریوت-وات انجام می‌شود.

دامیرا تاگابکقیزی گفت: در حال حاضر ۴۲۶ دانشجو در پردیس آکتوبه هریوت-وات تحصیل می‌کنند که ۱۷۷ نفر از آنها در سال دوم و ۲۴۹ نفر در سال اول هستند. مهم است که بیش از ۴۰۰ دانشجو بر اساس بورسیه‌های تحصیلی دولتی پذیرفته شده‌اند. بدنه اصلی دانشجویان فارغ‌التحصیلان مدارس منطقه آکتوبه هستند. اما در میان دانشجویان، شهروندان روسیه و ازبکستان نیز حضور دارند. اولین فارغ‌التحصیلان پردیس تحصیلات خود را در سال ۲۰۲۷ به پایان خواهند رساند. به طور کلی، سطح استخدام فارغ‌التحصیلان دانشگاه هریوت-وات بالا است. فارغ‌التحصیلان تقاضای زیادی در بین شرکت‌های پیشرو جهان دارند. بر اساس داده‌های  مرکز نظرسنجی(Graduate Outcomes Survey) ۸۳.۷ درصد از فارغ‌التحصیلان لیسانس پس از اتمام تحصیلات خود در عرض ۱۵ ماه کار پیدا می‌کنند.

رئیس پردیس معتقد است که دانشجویان قزاقستانی در یافتن شغل مشکلی نخواهند داشت. زیرا در میان شرکای دانشگاه شرکت‌های بزرگی مانند Schlumberger، تنگیزشِورویل، «قره‌چغاناک پترولیوم اپریتیگ» و KEGOC وجود دارد.

بیایید جنبه اقتصادی موضوع مورد بحث را نیز ارزیابی کنیم. درخواستی به وزارتخانه مسئول ارسال شد مبنی بر اینکه چه کسی هزینه‌های افتتاح شعب دانشگاه‌های خارجی را بر عهده دارد و آیا دولت مزایای ویژه‌ای ارائه می‌دهد یا خیر؟ همانطور که این اداره گزارش داد، هزینه‌های ایجاد شعب از طریق کمک‌های شریک و بودجه دولتی پوشش داده می‌شود.

در پاسخ وزارتخانه آمده است: شعب مؤسسات آموزش عالی هم از طریق بودجه‌های خارج از بودجه و هم از طریق بودجه تامین مالی می‌شوند. مشارکت با ۱۱ مؤسسه آموزش عالی خارجی از بودجه جمهوری تامین می‌شود. بقیه پروژه‌ها از طریق منابع خصوصی و سایر منابع خارج از بودجه که توسط قوانین قزاقستان ممنوع نیست، تامین مالی می‌شوند. -

بیش از ۲۰۰۰ بورسیه

برای دانشجویان قزاقستانی، دولت ۲۰۹۰ بورسیه برای تحصیل در دانشگاه‌های خارجی در ۳۴ رشته تخصصی اختصاص داده است که از جمله آنها می‌توان به تربیت معلم، رشته‌های مهندسی-فنی و هوش مصنوعی اشاره کرد که بیشترین تقاضا را دارند. دانشجویان مدرک دوگانه دریافت می‌کنند.

بر اساس اطلاعات وزارتخانه، هنگام ورود به دانشگاه‌های خارجی، الزامات خاصی وجود دارد. اول از همه، نتایج کنکور ЕНТ لازم است، سپس دانشگاه‌های خارجی ملزم به گذراندن آزمون‌های تخصصی و امتحانات زبان خارجی هستند. این بدان معناست که اگر داوطلب با موفقیت آزمون‌ها را پشت سر بگذارد، فرصت تحصیل رایگان به وجود می‌آید.

اما دولت نیز وظایف خود را دارد. کارلیگاش کالیبکقیزی گزارش داد که الزامات مربوط به بازپرداخت هزینه‌های تحصیل توسط دانشجویانی که در پایگاه بورسیه‌های تحصیلی دولتی تحصیل کرده‌اند، تأیید شده است. توجه به این نکته خواهد شد که فارغ‌التحصیلان در قلمرو قزاقستان کار کنند. نحوه اجرای این الزامات با گذشت زمان مشخص خواهد شد. خاطرنشان می‌کنیم که امسال اولین دوره در دانشگاه De Montfort برگزار می‌شود.

نکته: دولت قزاقستان سرمایه گذاری در حوزه آموزش عالی را در اولویت سیاست های خود قرار داده و از سوی دیگر، در سال 2024 تعداد 100 هزار قزاق تحصیل در خارج از کشور را برگزیدند. دولت برای تحصیل جوانان در داخل کشور تسهیلات متعددی را فراهم می کند. یکی امکان تاسیس دانشگاه خارجی در قزاقستان است تا به این ترتیب از فرار مغزها جلوگیری نماید و از طرف دیگر، آموزش عالی را تقویت کند. از این فرصت دانشگاه های ایران برای همکاری با دانشگاه های قزاقستان بهره ای نبرده اند.

آلماتی قزاقستان

منبع: https://www.inform.kz/ru/zarubezhnoe-obrazovanie-ne-viezzhaya-iz-kazahstana-kakie-inostrannie-vuzi-rabotayut-v-strane